[Stona 3] Był na Żmudzi ród możny Billewiczów, od Mendoga się wywodzący, wielce skoligacony i w całym Rosieńskiem nad wszystkie inne szanowany. Do urzędów wielkich nigdy Billewiczowie nie doszli, co najwięcej powiatowe piastując, ale na polu Marsa niepożyte krajowi oddali usługi, za które różnymi czasami hojnie bywali nagradzani. Gniazdo ich rodzinne istniejące do dziś zwało się także Billewicze, ale prócz nich posiadali wiele innych majętności i w okolicy Rosień, i dalej ku Krakinowu, wedle Laudy, Szoi, Niewiaży — aż hen, jeszcze za Poniewieżem. Potem rozpadli się na kilka domów, których członkowie potracili się z oczu. Zjeżdżali się wszyscy wówczas tylko, gdy w Rosieniach, na równinie zwanej Stany, odbywał się popis pospolitego ruszenia żmudzkiego. Częściowo spotykali się także pod chorągwiami litewskiego komputu i na sejmikach, a że byli zamożni, wpływowi, więc liczyć się z nimi musieli sami nawet wszechpotężni na Litwie i Żmudzi Radziwiłłowie.
Za panowania Jana Kazimierza patriarchą wszystkich Billewiczów był Herakliusz Billewicz, pułkownik lekkiego znaku, podkomorzy upicki. Ten nie mieszkał w gnieździe rodzinnym, które dzierżył pod owe czasy Tomasz, miecznik rosieński; zaś do Herakliusza należały Wodokty, Lubicz i Mitruny, leżące w pobliżu Laudy naokół Jakoby morzem ziemiami drobnej szlachty oblane.
Prócz Billewiczów bowiem kilka było tylko większych domów w okolicy, Jako Sołło- huby, Montwiłłowie, Schyllingowie, Koryznowie, Sicińscy (choć i drobnej braci tychże nazwisk nie brakło), zresztą całe porzecze Laudy usiane było gęsto tak zwanymi „okolica- mi” albo mówiąc zwyczajnie: zaściankami zamieszkałymi przez sławną i głośną w dziejach Żmudzi szlachtę laudańską.
W innych okolicach kraju rody brały nazwę od zaścianków albo zaścianki od rodów Jako bywało na Podlasiu; tam zaś, wzdłuż laudańskiego porzecza, było inaczej. Tam miesz- kali w Morezach stakjanowie, których swego czasu Batory osadził za męstwo okazane pod Pskowem. W Wołmontowiczach na dobrej glebie roili się Butrymowie, najdłuższe chło- py z całej Laudy, słynni z małomówności i ciężkiej ręki, którzy czasu sejmików, zajazdów lub wojen murem w milczeniu iść zwykli. Ziemie w drożejkanach i Mozgach uprawiali liczni Domaszewiczowie, słynni myśliwi; ci puszczą Zielonką aż do Wiłkomierza tropem niedźwiedzim chadzali. Gasztowtowie siedzieli w Pacunelach; panny ich słynęły pięk- nością, tak iż w końcu wszystkie gładkie dziewczęta w okolicy Krakinowa, Poniewieża i Upity pacunelkami nazywano. Sołłohubowie Mali byli bogaci w konie i bydło wybor- ne, na leśnych pastwiskach hodowane; zaś Gościewicze w Goszczunach smołę w lasach pędzili, od którego zajęcia zwano ich Gościewiczami Czarnymi albo Dymnymi.
Było i więcej zaścianków, było i więcej rodów. Wielu z nich nazwy istnieją Jeszcze, ale po większej części i zaścianki nie leżą tak, Jak leżały, i ludzie innymi w nich imionami się wołają. Przyszły wojny, nieszczęścia, pożary, odbudowywano się nie zawsze na dawnych
---------------------------------------------
There was in Samogitia a mighty Billevic family, related to Mindaugas himself, well connected and above all other respected. The Billevics never took any high offices, local if any, but in the field of Mars, the indefatigable Polish gave away services for which they were sometimes generously recorded. Their nest was also called Billewice, but they also owned many other possessions in the Raseiniai district. Then they split into several houses whose members had lost contacts. They all met only when there was a show martial skills in Raseiniai. Sometimes they also met under the banner when called up to serve militarily. They were wealthy and influential, so they had to be reckoned with even by the all-powerful in Lithuania's and Samogitia's Radziwiłł familiy.
During the reign of Jan Kazimierz, the patriarch of all Billevics was Heraklius Billevic, a light colonel, and a lower chamber official. He did not live in family nest, which was run by Thomas, the sword-bearer of Raseiniai, he owned properties in Wodokty, Lubic and Mitruny, located near Lauda, among the lands of lower nobility. Apart from the Billevics, there were only a few bigger houses in the area, as Solohoby, Montwilov, Schyllings, Koryznov, Sicinski, while the whole of Lauda's basin was densely populated with so-called "neighborhoods" or saying simply: villages inhabited by the lower nobility of Samogitia.
In other parts of the country, the families took their name from the backwaters or the backwater of the families. As it was in Podlasie; there, along the Laudan river basin, it was different. There, the Stakjan family lived in Morez, whom Batory had his time for the bravery shown at Pskov. In Wołmontowiczach, on the good soil, the Butrymów were crowing on the good soil, the longest boys from all over Lauda, famous for their taciturnity and heavy hand, who would walk in silence in the diets, inns or wars in the ordinary. Lands in forestry and Mozgahs were farmed by many Domaszewiczs, famous hunters; they let Zielonka go to Wiłkomierz with the bearish chadzala trail. Gasztowts sat in Pacunels; Their maidens were famous for their beauty, so that in the end all the smooth girls in the vicinity of Krakinów, Panevėžys and Upita were called pacunelkami. Sołłohub Mali were rich in horses and cattle of choice, bred in forest pastures; and the attendants at Goszczunach tar in the forests, which were called Black or Smoke. There were more backwaters, there were more families. Many of these names exist. Yet, but for the most part, the backwaters are not as they lay, and the names of each other are different. Future wars, misfortunes, fires were rebuilt not always on the old days
----------------------------------------------
There was in Samogitia a mighty Billevic family, related to Mindaugas himself, well connected and above all other respected. The Billevics never took any high offices, local if any, but in the field of warfare, they served their country well for which they were sometimes generously rewarded. Their family nest was also called Billewice, but they also owned many other possessions in the Raseiniai district. Then they split into several houses whose members had lost contact. They only met when there was a show of military skills of mobilized population in Raseiniai. Sometimes they also met under the banner when called up to serve militarily. They were wealthy and influential, so they had to be reckoned with even by the all-powerful in Lithuania's and Samogitia's Radziwiłł family.
During the reign of Jan Kazimierz, the patriarch of all Billevics was Heraklius Billevic, a light colonel, and a lower chamber official. He did not live in family nest, which was run by Thomas, the sword-bearer of Raseiniai, he owned properties in Wodokty, Lubic and Mitruny, located near Lauda, among the lands of lower nobility. Apart from the Billevics, there were only a few bigger houses in the area, as Solohoby, Montwilov, Schyllings, Koryznov, Sicinski, while the whole of Lauda's basin was densely populated with so-called "neighborhoods" or saying simply: villages inhabited by the lower nobility of Samogitia.
